فرآیند انتخاب مدیران ارشد در ایران
جک ولش، مدیر افسانه‌ای صنعت در جهان، و مدیرعامل سابق جنرال الکتریک (GE) در یکی از کتابهایش می‌نویسد هفت سال به زمان بازنشستگی‌‌ام مانده بود که نامه‌ای به هیأت‌مدیره نوشتم و به آنها گوشزد کردم که زمان زیادی به بازنشستگی من نمانده است و لازم است هرچه سریعتر نسبت به شروع مراحل انتخاب مدیرعامل بعدی اقدام کنیم. همین نامه و توضیحات در جلسه هیأت‌مدیره سبب شد که پس از آن جلسات خاصی برای این مهم داشته باشیم. ابتدا فهرستی صدنفره را که می‌توانستند کاندیدای مدیرعامل جنرال الکتریک باشند تهیه کردیم و سپس عملکرد آنها را بدون آنکه خودشان خبر داشته باشند زیرنظر گرفتیم، بخشی از آنها در جنرال الکتریک شاغل بودند و بخشی دیگر در شرکتهای دیگر مشغول کار بودند.
براساس نتایج عملکردشان و رصدی که از ایشان صورت می‌گرفت، به مرور زمان، فهرست کوچک و کوچکتر می‌شد تا اینکه به سال آخر رسیدیم و فهرست نامها به سه نفر کاندیدای نهایی رسید و جالب این بود که هر سه نفر آنها جزو معاونین اصلی خود جک ولش بودند و این نشان از تفکرات این بزرگ‌مرد مدیریت کسب‌و‌کار در جانشین‌پروری است و نهایتاً از بین آنها جفری ایملت انتخاب شد. انتخاب مدیرعامل در جنرال الکتریک هفت سال زمان برد و نتیجه آن هم ماندگاری بیست ساله مدیرعامل (نظیر خود جک ولش) در آن سمت بود. اما در ایران شرکتهای بسیار بزرگ صنعت در فاصله کوتاهی مدیرعامل‌شان انتخاب می‌شود اما فقط هشت‌ماه در مسند مربوطه باقی می‌مانند و چه‌بسا با سر و صدا آنها را برمی‌داریم و به جامعه می‌گوییم که آنها عملکرد خوبی نداشته‌اند.
اما کسی نیست سؤال کند که چه فردی آنها را انتخاب کرده بود و در زمان هشت ماه که قسمت عمده آن به فاز شناخت مربوط می‌شود چه انتظاری از آنها داشته‌ایم؟
یادمان باشد مدیران ارشد، رهبران سازمان هستند و آنها با عملکرد خویش، فرهنگ سازمانی را در بلندمدت رقم می‌زنند اما در کوتاه مدت تعویض مدیران جز سردرگمی برای آن سازمان ثمری ندارد. و فقط در این میان بعضی از روزنامه‌ها خوشحال می‌شوند که از بابت چاپ آگهی تبریک به مناسبت انتصاب شایسته آن فرد از سوی تبریک‌گویندگان درآمدی کسب می‌کنند.
البته امیدوارم فرآیند دیر شدن انتخاب هیأت‌مدیره باشگاههای پیروزی و استقلال نیز شبیه عملکرد شرکت جنرال الکتریک باشد و در سه روز باقیمانده تا پایان مهلت AFC، هیأت‌مدیره‌ای قوی انتخاب شوند تا این دو باشگاه از بابت تمام شدن مهلت و ضرب‌العجل مربوطه آسیب نبینند.
اما اگر چنین نشود و تصور کنیم که این تهدیدات بی‌فایده است و AFC ملزم به سازگاری با شرایط ما است در این صورت خودمان را گول زده‌ایم و با طولانی شدن (نه به علت انتخاب صحیح) در اثر نداشتن برنامه، به پیکر ورزشی خودمان تیر زده‌ایم.
همین‌طور نمی‌دانم چرا فرآیند تشکیل وزارت ورزش آنقدر باید طول بکشد که با اهرم بودجه از سوی مر اجعه قانون‌گذار خط و نشان کشیده شود.
چندسال قبل مدیرعامل یکی از بنگاههای اقتصادی که در مالکیت خودش بود به عنوان مدیرعامل یک شرکت وابسته به یک کمپانی معتبر خارجی منصوب شود از ایشان علت را سؤال کردم که شما که خود شرکتی داشتید و بحمدا…فعال است، چرا توان و وقت خود را صرف بنگاه اقتصادی خویش نکردی و مدیریت آن را به فرد دیگری سپردی، ایشان گفت روزی در دفترم نشسته بودم، یک شرکت متخصص در انتخاب مدیر (استعدادشناسی مدیران) از انگلستان تماس گرفتند و گفتند ما برای آن کمپانی مأموریت داریم که جهت شرکت مستقر در ایران‌شان یک مدیرعامل شایسته انتخاب کنیم و شما جزء فهرست حدود یک صد نفری ما هستید، ایشان می‌گفت ابتدا از سر کنجکاوی علاقه‌مند شدم در جلسه استعدادشناسی آنها حضور یابم. قرار و مداری در هفته بعد در یکی از هتل‌های تهران گذاشتند و پس از جلسه با من تماس گرفتند و گفتند شما جزء فهرست چهل نفری هستید که در مرحله اول انتخاب شده‌اید و حالا در مرحله بعد شما سه روز میهمان ما در دفتر دبی هستید. آنها با صرف هزینه سنگین (شما بخوانید سرمایه‌گذاری برای انتخاب مدیر شایسته) این چهل نفر را به دبی بردند و سه روز به اسم بازدید و گردش، ولی در حقیقت زیرنظر گرفتن رفتار و کردار و گفتار ما، به فهرست بیست نفری رسیدند و مجدداً در چند روز بعد تماس گرفتند و این بیست نفر را برای سفر ترکیه دعوت کردند و بعد از سفر ترکیه چهار نفر انتخاب شدند و از بین آنها در مصاحبه نهایی من برگزیده شدم. این مدیر برجسته می‌گفت وقتی این دقت نظر و صرف وقت و هزینه را از آنها دیدم تصمیم گرفتم برای یادگیری خودم چند سالی با آنها کار کنم.
اندکی تأمل کنیم این‌همه دنبال دلایل عدم موفقیت شرکت‌ها می‌گردیم، به نظر شما آیا نکته اصلی در نحوه انتخاب مدیران ارشد نیست؟
از طرفی در تصمیمات ناگهانی، مدیران عزل و نصب می‌شوند و از سویی انتخاب هیأت‌مدیره دو باشگاه پرطرفدار مملکت این‌قدر طولانی می‌شود، شاید وجود سرپرستان حرف گوش‌کن بهتر از هیأت‌مدیره‌ای باشد که هر یک نظری دارند. حداقل ظاهر امر را رعایت کنیم و هیأت‌مدیره حرف گوش‌کن بگذاریم تا از سوی AFC محروم نشویم.
منبع: روزنوشت‌های پرویز درگی